مرکز معتبر مشاوره حقوقی

شهادت به چه معناست ؟

طبق ماده 174 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 و دیدگاه وکیل پایه یک دادگستری شهادت عبارت از اخبار شخصی غیر از طرفین دعوا به وقوع یا عدم وقوع جرم توسط متهم یا هر امر دیگری نزد مقام قضایی است. به طور واضح تر شاهد در واقع شخصی می باشد که بر تمام زوایای معامله صورت گرفته اشراف دارد و طرفدار هیچ یک از طرفین نمی باشد و صرفا با عنوان مطلع معامله شناخته می شود که در صورت وقوع دعوا میان افرادی که معامله را انجام داده اند به دادگاه احضار می شود تا شرایط و توافقات معامله را برای مقام قضایی شرح دهد.

البته مطابق با ماده 176 قانون مجازات اسلامی و به بیان وکیل دادگستری در صورتی که شاهد شرایط شرعی را دارا نباشد، شهادت وی مورد تایید قرار نمی گیرد و مقام قضایی نمی تواند با استناد به شهادت وی رای را صادر کند. همچنین بر طبق ماده 157 قانون مجازات اسلامی شهادت شرعی آن است که شارع آن را معتبر و دارای حجیت دانسته است، اعم از آن‌که مفید علم باشد یا نباشد.

اختیارات مقام قضایی در پذیرش شهادت شهود به بیان وکیل پایه یک

بایستی بدانید که قانون گذار به مقام قضایی این اختیار را داده است تا شهادت شاهد را مورد تایید قرار دهد و یا به طور کامل آن را رد نموده و بلا اثر کند. با استناد به ماده 1313 قانون مدنی و نظر وکیل پایه یک دادگستری مواردی همچون سن بلوغ ، عقل ، ایمان و  عدالت از شرایطی می باشد که بایستی شاهد تمامی آن ها را داشته باشد تا قاضی بتواند به سخنان او توجه کرده و بر شهادت استناد کند. همچنین اگر شهادت در شرایطی باشد که برای شاهد اکراه به وجود آورده باشد موجب می شود تا شهادت وی تاثیر مثبتی بر روند پرونده نداشته باشد و شهادت وی بلا اثر باشد. در مواردی ممکن است اینگونه شهادت ها موجب کسب اطلاعات بیشتر برای مقام قضایی گردد اما توجه داشته باشید که برای طرفین دعوا نمی تواند به مانند ادله مورد تایید باشد.

طبق نظر وکیل حقوقی و با استناد به قانون آیین دادرسی کیفری سال 1392، در مواردی که شاهد اقدام به شهادت دروغین کند و پس از دادن شهادت مشخص شود که شهادت شهود دروغ بوده است، برای شخص شهادت دهنده مسئولیت کیفری خواهد داشت. همچنین اگر شهادت دروغین وی برای فردی ایجاد خسارت کرده باشد، می بایستی خسارت فرد را به طور کامل پرداخت کند.

بر طبق ماده 255 آیین دادرسی کیفری در برخی موارد پیش می آید که فردی بازداشت می گردد تا در روند پرونده از وی اطلاعاتی کسب گردد و سپس توسط مقام قضایی برای وی حکم برائت صادر می گردد، در صورتی که در مدت زمان بازداشتی و یا تحت الحفظ بودن برای فرد خساراتی به وجود آید دولت موظف است تا خسارات وی را به طور کامل پرداخت نماید و قانون گذار در ماده 259 قانون آیین دادرسی کیفری به صراحت به این موضوع اشاره کرده است.

شرایط شاهد برای دادن شهادت از نگاه وکیل حقوقی

بر طبق ماده 177 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 و بر اساس گفته های وکیل پایه یک دادگستری، شاهد شرعی در زمان شهادت بایستی شرایطی را داشته باشد تا مقام قضایی بتواند بر گفته های وی استناد کند و سخنان وی بر روی پرونده تاثیر مثبتی داشته باشد. این شرایط عبارتند از:

شرط اول

بر طبق قانون و نظر وکیل دادگستری ، فرد بایستی به بلوغ رسیده باشد تا بتواند در دادگاه شهادت دهد. به نوشته ماده 147 قانون مجازات اسلامی سن بلوغ برای دختران نه سال و برای پسران پانزده سال می باشد. همچنین بر طبق نظر قانون گذار در ماده 178 قانون مجازات اسلامی در صورتی که شاهد در زمان وقوع حادثه و مشکل به سن قانونی نرسیده باشد و سن وی شش یا هفت سال بوده باشد و در زمانی که به دادگاه فراخوانده می شود به سن قانونی رسیده باشد شهادت وی مورد تایید است.

شرط دوم

طبق قانون و نظر وکیل یکی دیگر از شرایط درستی سخنان شاهد آن است که وی عاقل باشد. عاقل بودن در واقع به این معنا می باشد که فردی که شهادت می دهد مجنون نباشد. امروزه لغت مجنون به معنای آن است که شخص مشکل روحی و یا ذهنی نداشته باشد.

شرط سوم

دیگر شرطی که باید شاهد داشته باشد شرط عدالت است. از دیدگاه فقهی شخصی عادل است که گناه کبیره نکند و اصرار بر رفتار خلاف نداشته باشد. بر طبق ماده 181 قانون مجازات اسلامی، عادل فردی است که از منظر قاضی یا فردی که به عدالت وی شهادت می دهد اهل گناه و معصیت نباشد. همچنین آن شخص اصرار به تکرار گناه صغیره نداشته باشد.

شرط چهارم

شرط دیگر برای آنکه شهادت شخص شاهد مورد تایید مقام قضایی قرا بگیرد شرط طهارت مولد است. طهارت مولد به معنای آن است که فرد حاصل رابطه مشروع و شرعی باشد.

شرط پنجم

فردی که برای شهادت فراخوانده می شود نبایستی در موضوع مناقشه ذی نفع باشد. همچنین مطابق ماده 322 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب سال 1392، رابطه خادم و مخدومی و قرابت نَسَبی یا سَببی مانع از پذیرش شهادت شرعی نیست.

شرط ششم

فرد شهادت دهنده نباید با طرفین مناقشه خصومتی داشته باشد. اما بر طبق تبصره 2 ماده 177 قانون مجازات اسلامی در صورتی که شهادت فرد شاهد به نفع شخصی باشد که با وی خصومت دارد، شهادت وی مورد تایید دادگاه قرار می گیرد.

شرط هفتم

بر اساس تبصره 2 ماده 45 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب سال 1392 فردی که مسکن و مکانی برای زندگی سالم نداشته باشد، همچنین شغلی مشخص و وسیله ای برای درآمد نداشته باشد ولگرد محسوب می گردد و طبق قانون چنین شخصی نمی تواند به عنوان شاهد در دادگاه حضور به عمل آورد.